Vrijheid

Voor ons familiemagazine ‘De Hilbrander’, dat we jaarlijks samenstellen en rond kerst uitgeven (in familiekring, dus mensen, geen abonnementen mogelijk), keek ik oude foto’s door. Ik stuitte op een foto van een oude mevrouw met een kindje op de arm en met aan weerszijden een donkerharige jongen. De jongens keken vrolijk, zelfs een tikje ondeugend. Jonge, onschuldige kereltjes, nog een heel leven voor zich, blakend van gezondheid, voor de fotograaf een tikje verscholen achter de rokken van de oude dame.

De foto intrigeerde me. Wie was die mevrouw in het zwart? En wie waren die leuke jongens? Een oom verschafte duidelijkheid. De dame was Diena Hilbrands, geboren in 1868, een tante van mijn opa, destijds wonende op Menso-Altingstraat 15. Op de arm had ze een buurmeisje en de beide kereltjes waren de buurjongens van Menso-Altingstraat 16, Meijer en Rolf Heckscher. Mooi, mysterie opgelost!

Ik ging weer over tot de orde van de dag. Het jaar 2019 ging over in 2020. Ik ontkwam er niet aan, het jaar 2020 draait om vrijheid. Om het besef, de herdenking en de viering van 75 jaar vrijheid. Geen muziek- of zangvereniging die niet betrokken is bij een bevrijdingsconcert, geen historische vereniging die geen expositie of avond vol verhalen organiseert, geen tijdschrift, krant of televisie- en radioprogramma die er geen aandacht aan besteed, geen gemeente die niet een activiteiten- en herdenkingsprogramma en bijbehorend budget klaar heeft, nee, iedereen is in de ban van 75 jaar vrijheid. De liefhebbers van historische legervoertuigen kunnen hun hart ophalen, deelnemers aan re-enactment groepen kijken uit naar hun optredens waarin ze historische gebeurtenissen uit de tweede wereldoorlog naspelen of uitbeelden. Nieuwe boeken vol indrukwekkende verhalen worden uitgegeven, liedjes geschreven, muziek gemaakt. Het lijkt een bedrijfstak op zich, een verdienmodel voor velen, mensen treffen elkaar, hebben plezier, gaan erop uit, vieren feest.

We beseffen, herdenken en vieren. Pas als de verhalen gaan leven, komt het besef. Het besef dat de twee jongetjes van de foto in oktober 1942 noodgedwongen moesten onderduiken omdat ze joods waren. Het besef dat ze in januari 1944 werden opgepakt en naar Westerbork getransporteerd en vandaaruit naar Auschwitz waar ze eind januari 1944 zijn vermoord. We herdenken ook dit gezin uit Sleen. En vieren dat we 75 jaar in vrijheid leven. Dat doen we veel, bij elk concert, elke expositie, elke bijeenkomst en elk programma. Dat kan immers niet vaak genoeg. 

Roelie Lubbers-Hilbrands