Complot

Iedereen is wel een beetje vatbaar voor complotdenken, voor de opvatting dat een bepaalde gebeurtenis, ontwikkeling of toestand het resultaat is van een samenzwering. We willen immers weten waarom dingen gaan zoals ze gaan, want anders is het leven ingewikkeld, willekeurig en onzeker. Helemaal als er sprake is van weinig transparantie, er weinig gegevens voorhanden zijn en er dus flink op los gespeculeerd kan worden. Gasten die het niet zo nauw nemen met de mores en nergens voor terugdeinzen zouden volgens deze theorie stiekem bij elkaar komen om iets naars te bekokstoven. Tegenbewijzen wuiven ze weg of verdraaien ze zelfs. Dat kan best gevaarlijk zijn, zo heeft onze wereldgeschiedenis geleerd.

Zo zijn er mensen die de holocaust in twijfel trekken. En mensen die denken dat de aanslagen van 11 september 2001 door de Amerikaanse regering zelf zijn gepleegd. Er zijn mensen die denken dat de klimaatverandering opzettelijk is verzonnen, dat vaccins mensen zieker maken, dat de aarde plat is en Ufo’s bestaan, dat het auto-ongeluk van prinses Diana door het Britse koningshuis was geregeld en dat Kurt Cobain zichzelf niet van het leven beroofde maar vermoord is in opdracht van zijn vrouw. En er zijn zelfs mensen die denken dat roken helemaal niet slecht is voor de gezondheid (manlief ??). Geheimzinnige of onopgeloste kwesties worden in het wilde weg verzameld en aan elkaar geknoopt.

In deze tijd, nu de verveling toeslaat, het wereldwijde web onze vriend is en een vreemd virus onze vijand, zijn er meer complotdenkers dan ooit tevoren. Zo zou de CIA covid-19 rondgespoten hebben in Wuhan, zouden 5G zendmasten de volksgezondheid ondermijnen, zou de overheid onze vrijheden af willen nemen door corona en zou er een zeepwagen op het Tour de France parcours actief zijn.

Niets mis overigens met een kritische houding. Gedragswetenschappers raden zelfs aan complotdenkers niet weg te zetten als idioten, maar het gesprek met ze aan te gaan. Je moet ze serieus nemen. Ik weet niet hoe het bij u zit, maar dat vind ik lastig. En als ik weer eens zo’n bericht lees of zo iemand spreek, dan gaat de fantasie compleet met mij op de loop…net als bij die Slener schrijvers van ‘het dorpsgerucht’.

Zo zou het zomaar eens kunnen dat je in Sleen écht de tijd stil kunt zetten, dat de wieken van de molen ook zonder wind draaien, dat er boze wolven leven in het Slenerbos en dat witte wieven echt bestaan. Maar ook dat het dorpsgerucht niet bij een gerucht is gebleven, dat bij volle maan vreemde dingen gebeuren bij de kerk en … dat die boortoren in ’t Haantje in 1965 niet per ongeluk de grond in is gezakt …

Roelie Lubbers-Hilbrands