Stoklegging

Koop en verkoop van onroerend goed door middel van stoklegging

Bij koop en verkoop van producten, vee, land, enzovoort werden vaak bepaalde handelingen verricht, waardoor de overeenkomst werd bekrachtigd. Bij verkoop van huizen of percelen grond (onroerende goederen) bestond in Drenthe het typische gebruik van stoklegging.

Waren koper en verkoper het eens over de prijs en de voorwaarden, dan moest deze overeenkomst nog bekrachtigd worden. De schulte had toen soortgelijke bevoegdheden als nu de notaris bij dit soort zaken.

Hij ging met koper, verkoper en enkele getuigen, naar het bewuste perceel dan wel kavel en sneed uit de boswal of aanwezige struik een dikke tak. Nadat deze ontdaan was van bladeren en zijtakken, legde de verkoper de stok op de grond van het over te dragen perceel. De koper pakte de stok op en de koop was gesloten.
Gewoonlijk waren hier meerdere volwassenen en kinderen bij aanwezig, zodat zij zich dit voorval later zouden kunnen herinneren en daarover dan konden getuigen.

Later gebruikte men voor deze handeling een stok, die door de schulte speciaal voor de stoklegging bewaard werd.
Stoklegging is al een heel oud gebruik en dateert waarschijnlijk uit de tijd dat er nog geen koopakten werden gemaakt. Het had wel dezelfde waarde als een geschreven overeenkomst. De betekenis van deze handeling blijkt ook wel uit de vermelding daarvan in het Drentse Landrecht.
In de Staat van het Landschap Drenthe is vermeld:
‘De gerigtelyke overdragt van vaste goederen geschiedt, door op den grond eenen stok te leggen door den Verkoper, welke door den Aankoper wederom wordt opgenomen. Om deze gewoonte draagt die handeling den naam Stoklegging.’

Bronvermelding: Vroeger volksleven in Drenthe, geschreven door Gerrit Kuipers