De traditie van Sint Maarten

Gisteravond gingen weer vele kinderen rond met hun prachtige lampions en werden mooie liedjes gezonden. Sint Maarten is al een heel oud feest dat op verschillende plaatsen nog traditie getrouw gevierd word. Gelukkig wordt dit hier in Sleen en omliggende dorpen nog wel gevierd. Maar wat is dit Sint Maarten nu eigenlijk?

Sint-Martinus
In het jaar 316 na Christus werd in Hongarije Martinus geboren. Zijn vader was soldaat in het Romeinse leger en Martinus werd dan ook vernoemd naar de Romeinse god van de Oorlog, Mars. Maar Martinus was niet zoals zijn vader. Hij was een rustige jongen en was erg geïnteresseerd in het christendom. Zijn vader wilde daar niks van weten en stuurde hem naar het Romeinse leger. Hij zou net zoals zijn vader soldaat worden en zich niet meer bezighouden met het christendom. Na een tijd in Italië gestationeerd te zijn werd hij overgeplaatst naar Gallië (Frankrijk)

Voor de poort van de stad Amiens zat een bedelaar toen Martinus daar aankwam. Deze bedelaar vroeg aan Martinus om wat geld (een aalmoes), maar Martinus had zelf geen geld om uit te geven. Wel had hij van het leger een rode mantel. Hij mocht deze mantel niet in zijn geheel weggeven aan de bedelaar. In plaats daarvan sneed Martinus met zijn zwaard de helft van de mantel af en gaf deze aan de bedelaar.

Legende
De legende van Sint-Martinus vertelt dat die nacht Martinus een droom had over de bedelaar. Deze bedelaar bleek Jezus Christus zelf te zijn. Door deze droom besloot Martinus niet langer meer in het leger te blijven en zich te laten dopen. De jaren daarna leefde hij als kluizenaar. Volgens vele mensen in de omgeving was hij een vroom man en gaf raad en hulp aan de bewoners in de omgeving als die dat nodig hadden. Tegen Martinus zijn eigen wil in, volgden steeds meer mensen hem en zo ontstond de eerste kloosterorde in het westen van Europa.

Sleen 2009 (foto archief)

Bisschop
In het jaar 371 werd Martinus door de inwoners van Tours tot bisschop uitgeroepen nadat de voormalige bisschop was overleden. Vele jaren kon hij het bisschopschap en het kluizenaarsleven combineren. Als bisschop reisde hij veel door Europa om mensen te bekeren tot het christendom. In 397 stierf Martinus aan koorts en op 11 november werd hij in Tours begraven.

11 november
11 november is de overlijdensdatum van Martinus en tegelijk ook de naamdag van Sint-Martinus. Vlak na zijn dood is deze datum een feestdag geworden ter ere van bisschop Martinus van Tours.

Het feest Sint-Maarten
In een groot deel van Nederland wordt ieder jaar op 11 november Sint-Maarten gevierd. Kinderen gaan dan met lampions de straten door en bellen aan bij huizen. Hier zingen ze dan een lied en krijgen daarvoor een traktatie. Meestal is dit snoep, maar ook fruit wordt geregeld gegeven.

De lampion
De exacte reden van de lampion is niet duidelijk. Een Schotse antropoloog gaat er vanuit dat dit symbool een heidense achtergrond heeft. Voor het christendom in het westen van Europa kwam was er een ritueel dat werd gehouden ten teken van de vruchtbaarheid. Het dragen van een "heilig" vuur zou voorspoed geven aan de vruchtbaarheid van de vrouwen. De katholieke kerk zou deze traditie over hebben genomen om het volk zo te vriend te houden.

Broeklanden 2017 (foto Gerrie Kramer)

Ophalen van snoep
Van oudsher is Sint-Maarten een bedelfeest. Dit feest vindt plaats vlak voor de winter en menig persoon moest bedelen om voldoende eten en drinken en kleding te hebben voor de winter echt zou gaan beginnen.

Traditie
Voor 1920 waren vooral de rijken het niet eens met dit bedelfeest. Hun kinderen mochten niet langs de deuren om te schooien voor lekkers. Pas na 1920 werd Sint-Maarten een traditie. In de Tweede Wereldoorlog werden er zelfs lampions gemaakt van koolraap, suikerbiet of voederbiet.