Boeiende lezing van Streekeigen Sleen

Dinsdag hield Ineke den Hollander in Restaurant & Zalencentrum Wielens in Noord-Sleen een boeiende lezing over één van de historische aspecten van Sleen en Drenthe. Deze keer was het onderwerp een uitgebreide verhandeling over het interieur van de Drentse boerderijen vanaf ca. 800 tot heden.

Deze lezingen worden georganiseerd door de Stichting Streekeigen Sleen. Ook was er deze avond aandacht voor Wim Dijkstra die na lange tijd stopt met zijn werkzaamheden voor Streekeigen Sleen. 

Wim Dijkstra stopt met zijn werkzaamheden voor Streekeigen Sleen
Na het welkomstwoord van Gezinus Renting voor de gastspreekster en de aanwezige toehoorders, vroeg hij eerst aandacht voor het afscheid van ons actieve lid Wim Dijkstra. Wim heeft te kennen gegeven dat hij wil stoppen met zijn werkzaamheden voor Streekeigen Sleen. Na jarenlang veel activiteiten te hebben verricht voor Streekeigen wil hij het nu wat rustiger aan gaan doen. Al vanaf het begin van de Stichting Streekeigen Sleen was hij er bij betrokken en vanaf 1994 jarenlang als secretaris. Verder zeer actief in de fotowerkgroep en vanaf 2009 in de redactie van ons kwartaalblad Oes Eigen Streek. Een goede reden om hem vanavond publiekelijk even in het zonnetje te zetten. Gezinus gaf een overzicht van de vele verrichte werkzaamheden. Als dank kreeg Wim een mooie fles drank overhandigd met daarbij twee borrelglaasjes waarin het logo van streekeigen is gegraveerd. Wim was enigszins ontroerd door de mooie woorden en vertelde dat hij het altijd met plezier had gedaan.

Bouw en interieur van Drentse boerderijen
Ineke den Hollander begon met de verontschuldiging dat ze de lezing niet in het Drents deed, maar dat was ons natuurlijk allang duidelijk gezien haar naam.

Eigenlijk viel de lezing uiteen in twee delen. Het eerste deel voor de pauze ging over de wijze waarop de boerderijen gebouwd werden vanaf het jaar 800. Het tweede deel ging echt over het interieur, zoals de gebruikte meubels, bedsteden, vloerbedekking, wandversiering enzovoort.

Wie is en wat doet Ineke den Hollander? Ik heb even een stukje van haar eigen website overgenomen.

Ineke den Hollander heeft kunstgeschiedenis gestudeerd aan de Universiteit Leiden met interieur als specialisatie. Zij heeft de nodige ervaring opgedaan met monumentale interieurs in heel Nederland door functies bij diverse erfgoedinstellingen waaronder de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Vanuit haar beroep als interieurhistoricus maar vooral vanuit haar betrokkenheid bij historische interieurs zet zij zich in voor het behoud van en onderzoek naar dit kwetsbare erfgoed. 

De Hallenhuisboerderij
Het eerste deel gaat over de geschiedenis en ontwikkeling van de in Drenthe meest voorkomende boerderijen. Deze boerderijen zijn van het zogeheten Hallenhuistype, een boerderijtype dat van oudsher voorkomt in een gebied dat zich uitstrekt van Midden-Nederland door Noord-Duitsland tot de Poolse grens (zie kaartje).  

Hoewel dit in de volksmond vaak doorgaat als het Saksische boerderijtype, is dit wetenschappelijk gezien niet geheel juist. Aan de hand van onder meer gebintconstructies werd de ontwikkeling van de boerderijbouw getoond.

De boerderijbouw werd beïnvloed door technische, landbouweconomische en politieke ontwikkelingen. De boerderij werd aangepast of verbouwd als er bijvoorbeeld over werd gegaan van akkerbouw naar veeteelt. Ook meer recenter, in de 19^e eeuw, heeft de introductie van kunstmest de vorm en bouw van de boerderij beïnvloed.

Het interieur van de boerderij
Het tweede deel van de lezing ging over de binnenkant van de boerderij. Heel lang leefden mensen en dieren in dezelfde ruimte. Dit boerderijtype staat ook wel bekend onder de naam Los Hoes.

Pas in de 18^e eeuw, met de toenemende welvaart, trad er langzamerhand een scheiding op tussen het gedeelte waar de mensen woonden en waar de dieren verbleven. Dat had ook gevolgen voor de boerderijbouw. Werd er eerst een tussenmuur gebouwd, later werd een apart woongedeelte als aanbouw de norm.

Het interieur heeft de speciale belangstelling van de spreekster. Ze heeft veel onderzoek gedaan naar het meubilair en ander huisraad dat zich in de boerderijen bevond. Als bron wordt daarvoor gebruikt gemaakt van boedelinventarislijsten die in het Drents archief aanwezig zijn. Bij vererving van boerderijen moesten in het verleden lijsten gemaakt worden van al het huisraad, machines en meubilair dat zich in de boerderij bevond. Zo vond ze 45 inventarissen van Sleen uit de periode 1770-1811.

Dit levert een fraai beeld op van de gebruiksvoorwerpen en omstandigheden waarin de mensen toen leefden.

Al met al een zeer interessante lezing over de ontwikkeling van zowel de boerderijbouw als de inventarissen van de Drentse boerderijen.

Tot slot van deze avond ontving Ineke uit handen van  voorzitter Gezinus de traditionele heidekoek.

Klik hier voor alle foto's. 

Foto's en verslag: Nico Bakker